مبانی اطاعت از حاکـم در اندیشه سیاسی شیعه

Authors

احسان پورحسین

abstract

یکی از مباحث مهم در فلسفه سیاسی هر مکتب، مبنای اطاعت از حاکم است. در این جا این پرسش مطرح می­شود که «مبنای اطاعت از حاکم» چیست؟ بر چه اساس و مبنایی، اطاعت از حاکم، مشروع است؟ و این که چرا مردم باید از فردی به نام حاکم، اطاعت کنند؟ حاکم، بر چه مبنایی از مردم، انتظار اطاعت دارد؛ به گونه­ای که اگر از اوامر او یا قوانین اجتماع، سرپیچی کنند، مستحقِّ سرزنش و مجازات‏ هستند؟ پاسخ این سؤال، بر اساس مبانی فکری و اعتقادی هر مکتب سیاسی، متفاوت است. در  مکتب اسلام - که همه چیز از خداوند نشأت می‏گیرد ـ سلطۀ یکی بر دیگری، جز این که از سوی خداوند باشد، منشأ و مبنای دیگری ندارد و تنها خداوند، نقش قانون­گذار و ارائه دهندۀ راه سعادت و کمالِ بشر را بر عهده دارد و اوست که صلاحیّت قانون­گذاری و جعل ولایت را داراست. در این مکتب، ولایت و حکومت، حق و امتیاز نیست، بلکه تکلیف و مسئولیّت است. در این نوشتار، قصد داریم تا به مبانی اطاعت از حاکم در اندیشه سیاسی شیعه بپردازیم.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مبانی اطاعت از حاکم دینی در اندیشه‌‌ی سیاسی دیوبندیان

نظریه‌‌ی اطاعت از حاکم اسلامی، یکی از دیدگاه‌‌های برجسته‌‌ در اندیشه‌‌ی سیاسی دیوبندیان حنفی مذهب است. از جمله ویژگی‌‌های گستره‌‌ی فرمان‌‌برداری از حاکم در نگاه دیوبندیان می‌‌توان به مشروط ‌‌بودن این فرمانبری در مواردی چون: "متابعت از حاکم در نیکی‌‌ها"، "عدم اطاعت از حاکم در معاصی و گناهان" و "خروج و قیام علیه حاکمیت در صورتی که از او عصیان و نافرمانی صادر شود" اشاره کرد. این پژوهش به تحلیل دلا...

full text

مبانی کلامی اندیشه سیاسی شیعه از منظر میرداماد

میرداماد از فیلسوفان و متکلمان بنام شیعه در عصر صفوی است. آثار او را می توان تبیین گر بسیاری از مقوله های بنیادین کلام شیعی تلقی کرد. در مقاله حاضر برای تبیین اندیشه های کلامی شیعه از دریچه آثار میرداماد، به بررسی موضوعاتی چون توحید، جبر و اختیار، نبوت و... می پردازیم و آنها را به عنوان بنیادهای کلام شیعی مورد امعان نظر قرار می دهیم

full text

مبانی کلامی اندیشه سیاسی شیعه از منظر میرداماد

میرداماد از فیلسوفان و متکلمان بنام شیعه در عصر صفوی است. آثار او را می توان تبیین گر بسیاری از مقوله های بنیادین کلام شیعی تلقی کرد. در مقاله حاضر برای تبیین اندیشه های کلامی شیعه از دریچه آثار میرداماد، به بررسی موضوعاتی چون توحید، جبر و اختیار، نبوت و... می پردازیم و آنها را به عنوان بنیادهای کلام شیعی مورد امعان نظر قرار می دهیم

full text

تربیت سیاسی در اندیشه شیعه اثنی عشری ؛ مبانی و اصول حاکم برآن

چکیده : توماس هابز مهمترین نظریه پرداز دولت در غرب «تربیت سیاسی» را برای حفظ «دستگاه قدرت» اجتناب ناپذیر می داند و عمدتا بر تکالیف و وظایف مدنی شهروندان در قبال نظام سیاسی حاکم تاکید می ورزد ، اما در اندیشه سیاسی شیعه مبانی و اصول خاصی هستند که علاوه بر تکالیف شهروندان در مقابل نظام سیاسی بر وظایف انسان در مقابل نظام حاکمیت الهی هم تاکید می کند.پرسش این است که مبانی و اصول حاکم بر تربیت س...

full text

مبانی مابعدالطبیعی اندیشه سیاسی فارابی

فارابی از بزرگترین نمایندگان فلسفه سیاسی و شاخص ترین چهره سیاسی دوره اسلامی است. پژوهشگران فلسفه سیاسی، سیاست مدنی در تفکر معلم ثانی را جزیی از نظام عام فلسفه او می‌دانند. فارابی سیاست مدنی را در افق فلسفه وجود مطرح می‌کند و با توجه به دریافتی که از مراتب هرمی موجودات و کیفیت صدور و ارتباط آنها با سبب اول دارد به استنتاج هستی مدنی انسان و مرتبه وجودی مدینه می‌پردازد. فارابی الهیات و سیاست را در...

full text

مبانی فلسفی اندیشه های سیاسی در اسلام

اندیشه‌های سیاسی در اسلام بر مبانی نظری خاص و متعددی استوار است که یکی از مهم‌ترین آنها مبانی فلسفی است. نوشتار حاضر با هدف تبیین این گروه از مبانی، به بررسی دسته‌ای از دیدگاه‌های‌کلان و اساسی درباره هستی، انسان و معرفت می‌پردازد‌که پذیرش آنها اندیشه‌های سیاسی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. افزون بر این، به شرایط و عوامل سیاسی ـ اجتماعی تأثیرگذار بر این اندیشه‌های فلسفی ـ سیاسی نیز پرداخته شده تا ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
فصلنامه علمی پژوهشی علوم سیاسی

Publisher: دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام

ISSN

volume 11

issue شماره چهل و دوم - تابستان 87 2008

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023